#01 CLEAN BENCH, CLEAN BOOTH VÀ LAMINAR FLOW KHÁC NHAU NHƯ THẾ NÀO?
Clean Bench, Clean Booth và Laminar Flow khác nhau thế nào?
✅ Giới thiệu
Trong lĩnh vực phòng sạch, phòng thí nghiệm, sản xuất dược phẩm, thiết bị y tế và điện tử chính xác, việc kiểm soát chất lượng không khí và môi trường thao tác là yêu cầu bắt buộc.
Các thiết bị hỗ trợ phổ biến hiện nay gồm:
Clean Bench (Tủ thao tác sạch)
Clean Booth (Buồng sạch di động)
Laminar Flow (Hệ thống dòng khí tầng, dòng chảy một chiều)
Nhiều doanh nghiệp, kỹ sư hoặc phòng thí nghiệm dễ nhầm lẫn giữa các thiết bị này. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, ứng dụng và ưu – nhược điểm của từng loại, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho nhu cầu thực tế.
✅ 1. Tổng quan từng loại thiết bị
🔹 Clean Bench (Tủ thao tác sạch)
Là thiết bị bảo vệ mẫu thử, sản phẩm trong quá trình thao tác.
Không khí trong phòng được hút vào qua màng lọc HEPA/ULPA, sau đó thổi luồng khí sạch theo chiều ngang hoặc dọc vào khu vực thao tác.
Không bảo vệ người thao tác (vì khí được thổi về phía họ).
Ứng dụng:
Dược phẩm, thực phẩm chức năng, vi sinh vật không nguy hiểm
Ngành điện tử: hàn chip, kiểm tra linh kiện
Thí nghiệm R&D
🔹 Clean Booth (Buồng sạch di động)
Là không gian sạch cục bộ, được tạo nên từ khung inox/nhôm, vách PVC/mica và hệ thống FFU (Fan Filter Unit).
Không khí sạch được thổi xuống từ trên trần qua FFU, tạo vùng thao tác sạch cấp độ ISO Class 5–8.
Có thể di chuyển, lắp đặt nhanh, phù hợp các khu vực cần sạch nhưng không muốn đầu tư phòng sạch cố định.
Ứng dụng:
Cân mẫu, đóng gói, kiểm tra QC trong GMP
Khu vực sản xuất tạm thời, R&D
Ngành điện tử, quang học, dược phẩm
🔹 Laminar Flow (Dòng khí tầng – Dòng chảy một chiều)
Khái niệm: là nguyên lý dòng khí di chuyển một chiều, đều, ổn định qua bề mặt khu vực làm việc với vận tốc không đổi.
Thường kết hợp với HEPA/ULPA filter để tạo môi trường sạch cấp cao nhất (ISO Class 1–5).
Có thể được tích hợp trong Clean Bench, Clean Booth hoặc toàn bộ phòng sạch (Clean Room).
Ứng dụng:
Sản xuất vi điện tử, linh kiện bán dẫn
Phòng sạch GMP yêu cầu Class A – B
Khu vực pha chế vô trùng, chiết rót thuốc tiêm truyền
✅ 2. So sánh chi tiết Clean Bench, Clean Booth và Laminar Flow
| Tiêu chí | Clean Bench | Clean Booth | Laminar Flow |
|---|---|---|---|
| Chức năng chính | Bảo vệ sản phẩm khỏi bụi, vi sinh | Tạo không gian sạch cục bộ, linh hoạt | Nguyên lý dòng khí sạch một chiều, ổn định |
| Mức độ sạch | ISO Class 5–7 | ISO Class 5–8 | ISO Class 1–5 |
| Bảo vệ người thao tác | ❌ Không | ❌ Không (trừ khi tích hợp thêm hệ thống) | ❌ Không (chỉ là nguyên lý khí động học) |
| Ứng dụng chính | Thao tác trên mẫu, sản phẩm | Khu vực cân mẫu, đóng gói, kiểm tra QC | Sản xuất vô trùng, bán dẫn, dược phẩm tiêm |
| Tính linh hoạt | Cố định, dạng tủ | Di động, lắp ráp nhanh, mở rộng dễ dàng | Ứng dụng trong nhiều thiết bị và phòng sạch |
| Chi phí đầu tư | Trung bình | Thấp – tiết kiệm 50–70% so với Clean Room | Cao nếu áp dụng toàn diện (ví dụ: phòng sạch A) |
| Thời gian lắp đặt | 1 – 3 ngày | 2 – 7 ngày | Tuỳ quy mô – từ vài ngày (tủ) đến vài tháng |
✅ 3. Ưu – nhược điểm từng loại
🔹 Clean Bench
✅ Ưu điểm:
Chi phí thấp hơn so với cleanroom
Dễ dàng vận hành, bảo trì
Bảo vệ sản phẩm hiệu quả
❌ Nhược điểm:
Không bảo vệ người thao tác
Không phù hợp cho tác nhân sinh học nguy hiểm
🔹 Clean Booth
✅ Ưu điểm:
Linh hoạt, dễ di dời
Lắp đặt nhanh, chi phí thấp
Tạo vùng sạch cục bộ mà không cần xây phòng sạch cố định
❌ Nhược điểm:
Chỉ phù hợp cục bộ, không thay thế phòng sạch truyền thống
Khó kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, chênh áp nghiêm ngặt
🔹 Laminar Flow
✅ Ưu điểm:
Đảm bảo mức độ sạch cao nhất (Class 1–5)
Nguyên lý nền tảng cho thiết kế cleanroom GMP và ISO 14644
Bảo vệ sản phẩm tuyệt đối khỏi hạt bụi, vi sinh
❌ Nhược điểm:
Không phải thiết bị độc lập, chỉ là nguyên lý dòng khí
Chi phí cao nếu áp dụng trên toàn phòng sạch
Yêu cầu kỹ thuật thiết kế – lắp đặt chính xác
✅ 4. Nên chọn giải pháp nào?
Chọn Clean Bench: nếu bạn cần thao tác mẫu nhỏ, nghiên cứu R&D, vi sinh vật không gây hại, hoặc sản phẩm cần bảo vệ khỏi bụi.
Chọn Clean Booth: nếu bạn cần không gian sạch linh hoạt, di động, tiết kiệm chi phí, nhưng vẫn đảm bảo ISO Class 5–8 cho thao tác cục bộ.
Chọn Laminar Flow: nếu bạn làm việc trong môi trường cực kỳ sạch (ISO 1–5, GMP A-B) như sản xuất dược phẩm vô trùng, vi mạch bán dẫn, quang học.
✅ Kết luận
Cả Clean Bench, Clean Booth và Laminar Flow đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường sạch.
Clean Bench: bảo vệ sản phẩm trong thao tác nhỏ lẻ.
Clean Booth: tạo không gian sạch cục bộ, tiết kiệm chi phí.
Laminar Flow: nguyên lý dòng khí nền tảng cho toàn bộ hệ thống phòng sạch hiện đại.
👉 Doanh nghiệp nên cân nhắc yêu cầu sản phẩm – tiêu chuẩn ngành – ngân sách đầu tư để chọn giải pháp phù hợp, hoặc kết hợp cả ba cho hiệu quả tối ưu.
