SO SÁNH CLEAN BOOTH VÀ CLEAN ROOM TRUYỀN THỐNG – GIẢI PHÁP TỐI ƯU CHO NHÀ MÁY CÓ PHÒNG SẠCH

So sánh Clean Booth và Clean Room truyền thống – Nên chọn giải pháp nào cho nhà máy GMP?


✅ Giới thiệu

Trong các lĩnh vực sản xuất yêu cầu kiểm soát mức độ sạch như dược phẩm, thiết bị y tế, điện tử, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, hai giải pháp thường được cân nhắc là:

  • Clean Room (Phòng sạch truyền thống)

  • Clean Booth (Buồng sạch di động)

Tùy theo quy mô, tính chất sản xuất và ngân sách, mỗi lựa chọn mang đến ưu điểm và hạn chế khác nhau. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng so sánh chi tiết Buồng làm việc sạch di động (Clean Booth) và Phòng sạch (Clean Room) theo các khía cạnh kỹ thuật – vận hành – đầu tư để giúp doanh nghiệp có lựa chọn phù hợp nhất.

Clean Booth - Buồng làm việc sạch di động - SHiZU Cleanroom
Clean Booth – Buồng làm việc sạch di động – SHiZU Cleanroom

✅ 1. Tổng quan về Clean Booth và Clean Room

🔹 Clean Booth là gì?

Clean Booth (Buồng sạch) là khu vực sạch cục bộ được cấu tạo từ khung nhôm/inox, rèm PVC/mica, FFU (Fan Filter Unit) và các thiết bị hỗ trợ kiểm soát bụi – vi sinh. Đặc trưng:

  • Di động, lắp đặt nhanh, chi phí thấp

  • Đáp ứng mức độ sạch từ ISO Class 5 đến 8

  • Phù hợp khu vực cân mẫu, đóng gói, QC, lab, R&D

🔹 Clean Room truyền thống là gì?

Clean Room là hệ thống phòng sạch cố định, được xây dựng với kết cấu tường panel, trần treo, cửa Airlock, hệ thống HVAC trung tâm, AHU, FFU, DDC/BMS… Đặc trưng:

  • Kiểm soát chặt về nhiệt độ, độ ẩm, chênh áp

  • Đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt GMP, ISO 14644, ISO 13485

  • Áp dụng cho sản xuất hàng loạt, vô trùng, tiệt khuẩn, quy trình nghiêm ngặt

 

Phòng sạch GMP (Clean Room)
Phòng sạch GMP (Clean Room)

✅ 2. Bảng so sánh Clean Booth và Clean Room truyền thống

Tiêu chíClean BoothClean Room truyền thống
Mức độ sạchISO Class 5–8ISO Class 1–8, GMP A–D
Cấu trúcDi động, khung nhôm/inox, rèm nhựa hoặc vách micaCố định, tường panel EPS/PUR/PIR, trần treo
Thời gian thi công2 – 7 ngày30 – 90 ngày tùy quy mô
Chi phí đầu tưThấp – tiết kiệm 50–70% chi phíCao hơn nhiều do yêu cầu vật liệu và hệ thống HVAC
Tính linh hoạtCao – có thể di dời, tái cấu hìnhThấp – gắn cố định, khó mở rộng nhanh chóng
Ứng dụng phù hợpCân mẫu, đóng gói, kiểm tra, khu vực tạm thờiSản xuất liên tục, tiệt trùng, khu vực vô trùng
Hệ thống lọc khíFFU gắn trực tiếp, không có AHUHệ thống HVAC, AHU, DDC – điều khiển toàn diện
Kiểm soát nhiệt/ẩm/áp suấtCó thể tích hợp cơ bảnĐiều khiển tự động, chính xác cao
Khả năng mở rộngDễ dàng mở rộng, ghép nối thêm moduleKhó khăn, cần cải tạo cấu trúc
Bảo trì – vận hànhDễ dàng – chỉ bảo trì FFU và lọc bụi định kỳYêu cầu kỹ thuật cao, hệ thống phức tạp hơn

✅ 3. Ưu – nhược điểm của từng loại

✅ Ưu điểm của Clean Booth

  • Lắp đặt nhanh, không cần cải tạo xưởng

  • Chi phí đầu tư thấp, tiết kiệm điện năng

  • Di chuyển – tái sử dụng nhiều lần

  • Phù hợp cho khu vực nhỏ, thao tác tạm thời

  • Không ảnh hưởng đến kết cấu nhà máy hiện tại

❌ Hạn chế:

  • Không kiểm soát được nhiệt độ – độ ẩm chuẩn GMP nếu không tích hợp thêm hệ thống phụ trợ

  • Không phù hợp cho sản xuất vô trùng hoặc môi trường khắt khe như vaccine, sinh phẩm

  • Không đảm bảo chênh áp nếu bố trí sai kỹ thuật


✅ Ưu điểm của Clean Room truyền thống

  • Đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn GMP/ISO 14644 khắt khe

  • Kiểm soát toàn diện về vi sinh, bụi, nhiệt – ẩm – chênh áp

  • Phù hợp với các dây chuyền sản xuất liên tục – nghiêm ngặt

  • Được cấp phép nhanh hơn trong ngành dược phẩm

❌ Hạn chế:

  • Chi phí xây dựng – bảo trì cao

  • Thi công lâu, cần kiểm soát tiến độ – vật tư kỹ

  • Gắn cố định – khó mở rộng hoặc di dời


✅ 4. Nên chọn Clean Booth hay Clean Room?

→ Khi nào nên chọn Clean Booth:

  • Dự án startup, chưa đủ ngân sách xây dựng cleanroom

  • Nhà máy cần khu vực sạch tạm thời: cân mẫu, kiểm tra chất lượng, đóng gói nhỏ

  • Doanh nghiệp R&D, lab cần di chuyển layout liên tục

  • Tăng công suất tạm thời, cần thêm vùng sạch phụ

→ Khi nào nên chọn Clean Room:

  • Nhà máy dược phẩm, sản xuất tiêm truyền, mỹ phẩm vô trùng

  • Các dây chuyền cần kiểm soát môi trường 24/24

  • Yêu cầu đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe để xin giấy phép

  • Doanh nghiệp đã ổn định, cần hệ thống sạch chuyên sâu


✅ 5. Giải pháp kết hợp tối ưu

Một số nhà máy hiện nay đang áp dụng mô hình kết hợp Clean Room & Clean Booth để tối ưu chi phí mà vẫn đảm bảo tiêu chuẩn vận hành:

  • Clean Room chính: khu vực pha chế, chiết rót, sản xuất chính

  • Clean Booth phụ: khu cân nguyên liệu, khu QC, buồng cân mẫu

  • Tận dụng Clean Booth làm khu vực buffer, chuyển giao sản phẩm sạch

Việc này giúp giảm tải chi phí đầu tư cleanroom quá lớn, đồng thời linh hoạt khi mở rộng sản xuất.


✅ Kết luận

Cả Clean BoothClean Room truyền thống đều là giải pháp quan trọng trong môi trường kiểm soát sạch. Tuy nhiên, lựa chọn phù hợp cần dựa trên:

  • Tính chất sản phẩm

  • Mức độ sạch yêu cầu

  • Ngân sách và chiến lược phát triển

  • Yêu cầu pháp lý ngành (GMP, ISO…)

Clean Booth phù hợp khi bạn cần sự linh hoạt – tiết kiệm – mở rộng nhanh, trong khi Clean Room truyền thống là lựa chọn tối ưu cho dây chuyền sản xuất nghiêm ngặt và dài hạn.